جمعیت میکروبی روده یا میکروبیوتا چیست؟

 میکروب هایی در ارگان های مختلف بدن از جمله پوست، دهان، ریه و به خصوص در روده انسان زندگی می کنند که اکثرا مفید هستند. میکروبیوتا یا جمعیت میکروبی بدن، مجموعه ای از میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، قارچ ها، آرکی ها و ویروس ها هستند.

در حدود ۴۰ تریلیون سلول انسانی، ۲۲۰۰۰ ژن انسانی، ۱۰۰ تریلیون سلول میکروبی و ۹ میلیون ژن میکروبی در بدن ما وجود دارد . بیشتر جمعیت میکروبی انسان در روده است و عوامل متعدد از جمله ژنتیک و محیط روی آن اثرگذار می باشند . ۳۰۰ تا ۵۰۰ نوع باکتری مختلف در روده انسان زندگی می کند که به طور تقریبی دارای دو میلیون ژن هستند.

باکتری هایی که به طور خاص در دستگاه گوارش (عمدتا روده کوچک و بزرگ) زندگی می کنند بیشترین تأثیر را بر سلامتی دارند. سلامت روده وابسته به تعادل صحیح باکتری های مختلف است تا بتواند غذاها را هضم کرده و از عفونت و التهاب پیشگیری کند. باید دانست که بعضی باکتری ها ریسک بیماری ها را کاهش و بعضی افزایش می‌ دهد و لذا حفظ تعادل و تناسب آنها بسیار در سلامت انسان مهم است.

منشا میکروبیوتا کجاست؟

از زمان جنینی و سپس در حین تولد میکروبهایی در بدن نوزاد شکل می گیرد و هرچه به سن بلوغ نزدیک می شویم تنوع میکروبی بیشتر و هرچه به طرف پیری می رویم این تنوع کمتر می گردد. دو تا سه سال اول زندگی مهمترین زمان برای تکامل میکروبهای مفید است.

میکروبیوتای هر فرد مانند اثر انگشت منحصر به فرد است و با میکروبیوتای فرد دیگر متفاوت می باشد. جمعیت میکروبی بدن تحت تاثیر میکروبیوتای مادر، نحوه تولد، محیط زندگی، تغذیه و سبک زندگی فرد قرار می گیرد.. زایمان طبیعی و تغذیه نوزاد با شیر مادر باعث ایجاد و حفظ میکروبیوتای سالم می شود. همچنین، میکروبیوتای روده تحت تاثیر ژنتیک افراد است. مواجهه با سموم و داروها به ویژه آنتی بیوتیک ها و آلودگی های محیطی نیز بر ترکیب میکروبیوتای روده تاثیرگذار هستند.

تحقاقات نشان داده اند که عوامل دیگری مانند ابتلا به بیماری ها، جنسیت و خواب نیز بر روی چیدمان میکروبی مؤثر می باشند و نکته جالب توجه این که باکتری های روز و شب نیز با هم تفاوت دارند.

میکروبیوتا چه تاثیری بر سلامتی دارد؟

ثابت شده که جمعیت میکروبی بدن در حفظ سلامت انسان نقش کلیدی دارد و بهم خوردن تعادل آن با ایجاد بیماری های مختلفی مانند دیابت، چاقی، بیماریهای گوارشی ، انواع آلرژی ها و انواع سرطان ها مرتبط است. همچنین مطالعات نشان می دهد که میکروبهای مفید با اثر بر مغز انسان، بر رفتار های مختلف اجتماعی، عاطفی و عصبی تاثیر می گذارند. از طرف دیگر، میکروبهای مفید در تکامل سیستم ایمنی، مقابله با میکروب های بیماری زا، متابولیسم پایه بدن، هضم مواد غذایی، تولید ویتامین های کا و ب، و تنظیم ترشح هورمون ها نقش مهمی دارند.

در سالهای اخیر، نقش میکروب ها در بیماری های مادرزادی و همچنین در بیماری هایی نظیر اوتیسم نیز به اثبات رسیده است.

دیده شده است جمعیت میکروبی روده  در افرادی که از بیماری افسردگی رنج می برند، تفاوتهایی با افراد سالم دارد. حتی دیده شده در بیماری پارکینسون باکتری ها ساختار پروتئین ها را در مغز تغییر می دهند.

بهم خوردن تعادل محیط میکروبی روده که به آن دیسبیوزیس میگوییم، با بروز بیماری های پوستی نیز به اثبات رسیده است و مسیرهای Gut-Brain-Skin-axis  امروزه در حال مطالعه و تحقیق است.