کولیت اولسراتیو چیست؟
کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی یک نوع بیماری التهابی روده می باشد که روده بزرگ را درگیر می‌کند. کولیت اولسراتیو با التهاب مزمن دستگاه گوارش مشخص می شود. علائم ویژه‌ی این بیماری، اسهال خونی است که به‌طور تدریجی بیشتر می‌شود. کولیت اولسراتیو یک بیماری متناوب است، یعنی با دوره‌های تشدید علائم و دوره‌های بهبودی که در آنها تقریباً هیچ‌گونه علامتی دیده نمی‌شود، همراه است. با وجودی که علائم التهاب زخمی گاهی می‌تواند خودبه‌خود بهبود یابد، این بیماری در اغلب موارد نیازمند درمان است.
علت اصلی و دقیق این بیماری مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از عوامل میکروبی، ژنتیکی، ایمنی، و عوامل مرتبط با سبک زندگی (مانند رژیم غذایی) در بروز آن نقش داشته باشد. استرس و زندگی در محیط شهری نیز ممکن است باعث تشدید این بیماری شود.
برای تشخیص دقیق‌تر، معاینه‌های مختلفی از جمله معاینه مقعدی، معاینه کامل شکم، معاینه مفاصل، آزمایش‌های خون و مدفوع، و تصویربرداری‌های پزشکی مانند رادیوگرافی و کولونوسکوپی انجام می‌شود.
درمان کولیت اولسراتیو
درمان کولیت اولسراتیو شامل اصلاح رژیم غذایی و مصرف داروها است. در موارد شدید، گزینه جراحی نیز وجود دارد.
در طول بهبود، هدف حفظ ثبات و جلوگیری از تشدید بیشتر است. پروبیوتیک ها به عنوان یک درمان تضمینی مورد آزمایش قرار گرفته اند. در حالی که اثربخشی آنها تا حدودی بحث برانگیز است، در اینجا چند نکته مهم وجود دارد.
نقش پروبیوتیکها در زمان ثبات بیماری:
بر خلاف کرون، در کولیت اولسراتیو، نقش پروبیوتیک ها چشمگیر تر بوده:
-
-
- در مطالعات انجام شده، گونه های بیفیدوباکتریوم یا ترکیبی از پروبیوتیک ها در دستیابی یا حفظ بهبودی موثر بوده اند.
- مطالعات، پیامدهای مثبتی را در مقایسه با دارونما گزارش کرده اند، به خصوص زمانی که پروبیوتیک برای سه تا شش ماه استفاده شود.
- البته تحقیقات بیشتری برای درک کامل نقش پروبیوتیک ها در بهبودی کولیت اولسراتیو نیاز است.
-
نقش پروبیوتیکها در زمان شعله ور شدن فعال بیماری:
در طول دوره های فعال کولیت اولسرتیو، پروبیوتیک ها ممکن است در ایجاد بهبودی نقش داشته باشند. ولی
-
-
- شواهد با قطعیت پایین نشان می دهد که پروبیوتیک ها ممکن است در القای بهبودی بهتر از دارونما باشند.
- پروبیوتیک ترکیب شده بامزالازین در مقایسه با مصرف مزالازین به تنهایی ، کمی موثرتر بوده است.
- عوارض جانبی جزئی مانند نفخ و اسهال با پروبیوتیک ها گزارش شده است.
- تنقیه باکتری E. coli سلول نیسل (EcN) مورد بررسی قرار گرفته و به عنوان یک جایگزین درمانی قابل تحمل برای بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو با شدت متوسط شناخته شده است.
- البته هنوز هم پروبیوتیک های نسل بعدی برای بازسازی هدفمند هموستاز میکروبیوم در حال بررسی هستند.
-
نقش پروبیوتیکها در درگیری دیستال کولون (انتهای روده بزرگ):
در کولیت اولسراتیو دیستال که قسمت انتهایی روده بزرگ را درگیر می کند، پروبیوتیک ها مورد مطالعه قرار گرفته اند:
- تنقیه های EcN (E.coli Nissle 1917) که به طور مقعدی تجویز می شوند، با حداقل عوارض جانبی موثر بوده اند. اثرات وابسته به دوز مشاهده شده به طوری که حجم بالاتر تنقیه EcN منجر به زمان کوتاه‌تری برای بهبودی می‌شود.
- VSL#3 (یکی دیگر از فرمولاسیون پروبیوتیک به صورت مخلوطی از چند سلول) نیز مزایایی را برای UC خفیف تا متوسط ثابت کرده است.
نقش پروبیوتیکها در درگیری پروگزیمال (نیمه اول روده بزرگ):
- ممکن است پروبیوتیک ها در UC پروگزیمال نقش داشته باشند البته مطالعات محدود بوده اند.
- سلول های بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس به عنوان درمان کمکی توصیه شده اند.
در نتیجه، پروبیوتیک ها در مدیریت UC، موثرهستند. حفظ بهبودی هدف اصلی است و پروبیوتیک ها می توانند به سلامت روده و کاهش التهاب کمک کنند.
اثربخشی آنها بر اساس سلول، دوز و مرحله بیماری متفاوت می باشد. با ادامه تحقیقات، پروبیوتیک های نسل جدید ممکن است راه حل های هدفمندی برای بازگرداندن تعادل میکروبیوم روده ارائه دهند. همیشه قبل از شروع هر رژیم مربوط به پروبیوتیک با متخصص گوارش مشورت کنید.
برای اطلاعات بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:
۱- https://doi.org/10.3390/biomedicines11020494
۲- https://www.cochrane.org/CD005573/probiotics-treatment-active-ulcerative-colitis
۳- https://www.healthcentral.com/article/probiotics-and-ulcerative-colitis
کلیدواژه ها: بیماری التهابی روده، کولیت اولسراتیو، پروبیوتیک، بیفیدوباکتریوم ، لاکتوباسیلوس، دکتر پیمان ادیبی، دکتر بابک تمیزی فر، دکتر نازیلا کسائیان
