برچسب: میکروبیوتای روده

دیابت ملیتوس یکی از بیماریهای غیرواگیر است که شیوع آن در جهان در حال افزایش است. دیابت می تواند زمینه ابتلا به بیماریهای مزمن دیگر شود و عوارض عروقی، عصبی و اسکلتی از خود به جای گذارد. اخیرا نشان داده شده است که میکروبیوم روده در حفظ سلامتی و تنظیم پاسخ بدن در برابر دیابت نقش قابل توجهی دارد.

مکانیسم اثر میکروبیوم روده بر دیابت

شواهد حاکی از آن است که بهم خوردن تعادل میکروبی روده می تواند احتمال بروز دیابت را افزایش دهد . نشان داده شده است که در مبتلایان به دیابت میکروبیوتای مفید روده نسبت به افراد سالم کمتر است. تحقیقات نشان می دهد که با کم شدن میکروب های مفید روده، مقادیر قابل توجهی لیپوپلی ساکارید تولید می شود که موجب بروز التهاب در جدار روده می گردد و به این ترتیب نفوذپذیری دیواره سلولهای روده افزایش یافته و لیپوپلی ساکارید به جریان خون راه یافته و متعاقب آن التهاب سیستماتیک و در نهایت مقاومت به انسولین رخ خواهد داد. این روند تدریجی می تواند در نهایت به بروز دیابت و افزایش قند خون منتهی شود.

نقش اصلاح محیط میکروبی روده در پیشگیری و کنترل دیابت

بهبود دیابت با اصلاح محیط میکروبی روده در مطالعات متعدد نشان داده شده است. یکی از راههای افزایش میکروب های مفید گوارشی مصرف پروبیوتیک ها به شکل دارو یا غذا است. در واقع، پروبیوتیک ها در افزایش باکتری های مفید روده از جمله لاکتوباسیلوس و بیفیدو باکتریوم و تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره مانند بوتیرات موثر هستند. این مواد اکسیداسیون سلولی را کم کرده به کاهش التهاب و مقاومت به انسولین کمک می کنند. هم اکنون پروبیوتیک ها به شکل داروهای مکمل و محصولات لبنی در برندهای متعدد موجود می باشد.

مترجم: عاطفه بامری نژاد

ویراستار: پریسا هاشمی،نازیلا کسائیان

reference

Lau WL, Tran T, Rhee CM, Kalantar-Zadeh K, Vaziri ND. Diabetes and the Gut Microbiome. In Seminars in Nephrology 2021 Mar 1 (Vol. 41, No. 2, pp. 104-113).

اصلاح میکروبیوتای روده با توجه به نقش اساسی آن در کنترل چاقی، می تواند به پیشگیری از دیابت نوع ۲ کمک کند.

میکروبیوتای روده چگونه بر دیابت  تاثیر می گذارد؟

احتمالا در اعضای خانواده یا دوستان خود کسانی را می شناسید که مبتلا به بیماری دیابت می باشند. یکی از عوامل اصلی ابتلا به دیابت نوع ۲، چاقی است. ثابت شده تغییرات میکروبیوتای روده در بروز چاقی و دیابت نوع ۲ نقش دارد. حال این سؤال مطرح است که آیا اصلاح میکروبیوتای روده می تواند به پیشگیری و مدیریت دیابت نوع ۲  کمک کند؟

یک مطالعه جدید به تحلیل مطالعات مرتبط با نقش میکروبیوتای روده در چاقی و دیابت نوع ۲ در انسان و حیوان پرداخته است.

در این مطالعه نشان داده شده تغییرات میکروبیوتای روده منجر به ایجاد التهاب در انسان و حیوان می شود. این یافته، بیانگر ارتباط نزدیک بین سیستم ایمنی و سیستم متابولیک از طریق میکروبیوتای روده است.

آیا می توان با اصلاح میکروبیوتای روده چاقی و دیابت را بهبود بخشید؟

مطالعات انسانی نشان می دهد، رژیم غذایی غنی از فیبر می تواند مقاومت به انسولین را در افراد بهبود ببخشد. به نظر می رسد، تغییرات التهابی ناشی از چاقی، با مداخلات تغذیه ای اصلاح یابند. لیکن، همه افراد به مداخلات رژیم غذایی، بصورت یکسان پاسخ نمی دهند.

تفاوت در میکروبیوتای روده نشان می دهد مداخلات تغذیه ای در افراد مختلف، حتی زمانی که از غذای یکسان استفاده می کنند، متفاوت است. مطالعه ای در سال ۲۰۱۵ نشان می دهد که چگونه ترکیب میکروبیوتای روده می تواند بر کنترل قند خون تأثیر گذار باشد. همچنین، سرعت افزایش قند خون در واکنش به یک غذای خاص را می توان پیش بینی کرد. این یافته ها نشان می دهند که تعدیل میکروبیوتای روده می تواند منجر به کنترل قند خون شود.

از طرف دیگر، در چندین مطالعه حیوانی، ارتباط ترکیب میکروب های روده و چاقی مشاهده شده است. تغییر در تعداد، تنوع و عملکرد میکروب های روده نه تنها با چاقی بلکه با التهاب ناشی از آن هم ارتباط داشته و در نتیجه مقاومت به انسولین را تحت تاثیر قرار می دهد.

امیدهای پیش رو در درمان و پیشگیری از بیماریها

محققین معتقدند تعدیل میکروبیوتای روده می تواند به کاهش هورمون های گرسنگی، وزن، توده چربی، و درنتیجه کنترل قند خون کمک کند. اصلاح ترکیب میکروبیوتا از طریق پروبیوتیک ها، پره بیوتیک ها و پیوند میکروبیوتای مدفوع روشی مناسب به حساب می آید. از آنجایی که بیشتر تحقیقات انجام شده در زمینه اصلاح میکروبیوتای روده در مدل های حیوانی انجام شده، نتایج بدست آمده در مورد انسان چندان قابل تعمیم نیست. این احتمالاً به این دلیل است که حیوانات دارای میکروبیوتای روده و فیزیولوژی متفاوتی نسبت به انسان هستند. همچنین، عوامل مخدوش کننده ای مثل تفاوت در قومیت، محیط و رژیم غذایی در مطالعات انسانی وجود دارند.

نتیجه گیری

گرچه امید می رود کنترل دیابت نوع ۲ با تعدیل میکروبیوتای روده  میسر گردد، لذا به منظور تأیید یافته های مطالعات حیوانی برای کاربرد های بالینی، نیاز به انجام مطالعات انسانی در مقیاس گسترده است. یقیناً تحقیقات آینده به امکان ایجاد راه های جدید درمانی برای اصلاح مقاومت به انسولین، چاقی، اشتها و در نهایت احتمال بهبود بیماری از طریق تعدیل میکروب های مفید گوارشی می پردازند.

مترجم: سیده فاطمه سادات مدنی

ویراستار: لاله هویدا، مرضیه رحیم خراسانی

منابع

Aydin, Ö, Nieuwdorp, M., & Gerdes, V. The Gut Microbiome as a Target for the Treatment of Type 2 Diabetes. Curr Diab Rep. 2018; 18(8):55. doi:۱۰.۱۰۰۷/s11892-018-1020-6.

عموما سیب زمینی به علت داشتن مقادیر زیاد کربوهیدرات عامل چاقی و بیماری های متابولیک محسوب می شود. مطالعه اخیر توسط دکتر توماس اشمیت نشان می دهد سیب زمینی به دلیل دارا بودن نشاسته مقاوم، برای میکروبیوتای روده و در نتیجه سلامت بدن مفید می باشد.

 

اگرچه سیب زمینی دارای مقادیر بالای نشاسته است که به راحتی هضم شده و به سرعت قند خون را بالا می‌برد، اما حاوی نشاسته مقاوم نیز می باشد. نشاسته مقاوم نوعی فیبر است که در برابر هضم شدن توسط آنزیم های گوارشی مقاوم است. نکته جالب توجه اینست که، نشاسته مقاوم به جای شکستن توسط آنزیم های گوارشی، توسط میکروب های مفید روده شکسته می‌شود. این عمل موجب تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره مانند بوتیرات شده که برای سلامتی بدن بسیار مفید می باشد.

مقایسه نشاسته مقاوم در سیب زمینی با دیگر مواد 

هدف از این مطالعه، مقایسه توانایی انواع مختلف نشاسته مقاوم در اثرگذاری بر سطح بوتیرات در روده بوده است. بوتیرات عملکردهای زیادی در روده و بدن دارد. یکی از نقش های اصلی آن استفاده شدن به عنوان منبع اصلی انرژی برای سلولهای پوششی روده است. در واقع، بوتیرات تا ۹۰٪ کل انرژی مورد نیاز سلولهای پوششی روده را تأمین می کند.

در این تحقیق، از ۱۷۴ دانشجوی سالم استفاده گردید. تغییری در رژیم غذایی داوطلبین به جز افزودن  نشاسته مقاوم توسط مکمل های غذایی ایجاد نگردید. تیم تحقیقاتی اثر نشاسته قابل هضم (گروه کنترل) را با اثر نشاسته مقاوم سیب زمینی، نشاسته مقاوم ذرت و اینولین موجود در ریشه کاسنی به لحاظ تولید بوتیرات مقایسه کردند. نتایج نشان داد، نشاسته مقاوم سیب زمینی منجر به بیشترین میزان تولید بوتیرات در مقایسه با دیگر موارد گردید. نکته قابل تامل این است که گرچه تمامی نشاسته های مورد آزمایش بر ترکیب میکروبیوتای روده تاثیرگذار بودند، اما این بدان معنا نیست که هر تغییر در میکروبیوتای روده لزوما به معنی افزایش تولید بوتیرات است.

دانشمندان معتقدند رژیم غذایی متنوع همچنان بهترین رویه برای داشتنن میکروبیوتای روده متعادل و درنتیجه بدن سالم است.

مترجم: فاطمه بامری نژاد، تسنیم ادیبی

ویراستار: پریسا هاشمی، نازیلا کسائیان

منابع

Baxter, Nielson T, Alexander W Schmidt, Arvind Venkataraman, Kwi S Kim, Clive Waldron, and Thomas M Schmidt. 2019. “Dynamics of Human Gut Microbiota and Short-Chain Fatty Acids in Response to Dietary Interventions with Three Fermentable Fibers.” MBio 10 (1): e02566-18. https://doi.org/10.1128/mBio.02566-18.

کل دستگاه گوارش ۷ تا ۱۰ متر طول دارد و سطح آن ۳۰-۴۰ متر مربع است.دریک فرد با وزن ۷۰ کیلوگرم، میکروبیوتای روره حدود ۲۰۰ گرم وزن دارد، چیزی معادل یک انبه متوسط.

سلول های انسانی و سلول های باکتریایی در بدن انسان به تعداد برابر وجود دارد. ژنوم انسان شامل ۲۳۰۰۰ ژن است، در حالیکه میکروبیوم روده شما بیش از ۳ میلیون ژن را شامل می شود.

۹۵ درصد از باکتری های شما در روده بزرگ که یکی از پر جمعیت ترین اکوسیستم های میکروبی روی زمین است، مستقر می باشند.

روده دَری است به بدن شما، میکروبیوتا در روده با ایجاد سد دفاعی به کمک سیستم ایمنی برای مبارزه با عوامل بیماریزا می آید.

اگرچه ترکیب میکروبیوتای روده مانند اثر انگشت شخصی منحصر بفرد است، اما وجه اشتراک آن در همه انسان هانقش مهم آن در هضم غذا و محافظت در برابر عفونت می باشد.

امروزه بدلیل تغییر در سبک زندگی و تغییرات اقلیمی، شیوع بیماری های آلرژیک در سراسر جهان در حال افزایش است. احتمالا، شما فردی را با شرایطی مانند آسم، اگزما، حساسیت به غذاها، داروهای خاص یا حتی آنافیلاکسی می شناسید. اخیراً دانشمندان به دنبال راه حل های جدیدی برای درمان و پیشگیری از مشکلات آلرژیک از طریق میکروب های مفید روده می باشند.

سوال این است که آیا خصوصیات میکروب های مفید روده در سال های ابتدایی زندگی کودک، می تواند ابزاری برای شناسایی زود هنگام بیماری های آلرژیک باشد؟ آیا امکان مداخله قبل از بروز تظاهرات وجود دارد؟

جمعیت میکروبی روده و ارتباط آن با بیماریهای آلرژیک کودکان

در سال های اخیر تحقیقاتی در زمینه ارتباط جمعیت میکروبی روده و بیماری های آلرژیک انجام شده است. دیده شده کودکانی که در ۱٠٠ روز اول زندگی خود گروه میکروبی اصلی را به اندازه کافی ندارند، در سه سالگی بیشتر در معرض ابتلا به آسم قرار می گیرند. دراین مطالعه طیف وسیعی از بیماری های آلرژیک مورد ارزیابی قرار گرفته است. محققین دو گروه از کودکان چینی را انتخاب کردند. گروهی از آنها سالم  و گروه دیگر دچار بیماری هایی از جمله اگزما، رینیت آلرژیک، آسم و حساسیت غذایی بودند. آن ها دریافتند که نسبت بالاتر کلبسیلا به بیفیدوباکتریا در سه ماهگی با افزایش خطر ابتلا به بیماری های آلرژیک در سه سالگی ارتباط معناداری دارد.

اصلاح میکروبیوتای روده: راهکاری برای پیشگیری و درمان مشکلات آلرژیک در کودکان

در یک مطالعه کارآزمایی بالینی، به یک گروه از نوزادان مبتلا به حساسیت به شیر گاو، یک فرمول خاص شیرخواری به اضافه سین بیوتیک که شامل یک پری بیوتیک (فروکتو الیگوساکارید) و یک پروبیوتیک (Bifidobacterium breve M-16) بود، داده شد.

به گروه دیگر نوزادان مبتلا به حساسیت به شیر گاو، همان فرمول خاص بدون سین بیوتیک تجویز گردید. محققان میکروب های مفید مدفوع هر دو گروه را با نوزادان سالم تغذیه شده با شیر مادر مقایسه کردند. نتایج نشان داد، مدفوع نوزادانی که سین بیوتیک دریافت کرده اند دارای سطح باکتری مشابه مدفوع نوزادان سالم تغذیه شده با شیر مادر می باشد. در این مطالعه میزان بیفیدوباکترها در روده گروهی از نوزادان که سین بیوتیک دریافت کرده بودند به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافت.

این بررسی ها نشان می دهد، میکروب های مفید روده در مراحل اولیه زندگی جهت پیشگیری و درمان بیماری های آلرژیک نقش بسزایی دارد.

مترجم: فاطمه بامری نژاد

ویراستار: پریسا هاشمی، نازیلا کسائیان

منابع

Candy DCA, Van Ampting MTJ, Nijhuis MMO, et al. A synbiotic-containing amino-acid-basedformula improves gut microbiota in non-IgE-mediated allergic infants. Pediatric Research. 2017. doi:۱۰.۱۰۳۸/pr.2017.270

Low JSY, Soh S-E, Lee YK, et al. Ratio of Klebsiella/Bifidobacterium in early life correlateswith later development of paediatric allergy. Beneficial Microbes. ۲۰۱۷. ۸(۵): ۶۸۱-۶۹۵.

آنچه مادران در دوران بارداری مصرف می کنند، نه تنها بر ترکیب میکروبیوتای روده خودشان اثر می گذارد بلکه  بر محیط میکروبی روده نوزاد آنها تأثیر گذار است. تغذیه مادر تاثیر مستقیم بر ترکیب جامعه میکروبی روده نوزادان و رشد آن ها در ۱۸ ماهه اول زندگی دارد.

یکی از بهترین هدایایی که یک مادر می تواند به نوزاد خود بدهد میکروبیوم متعادل، سالم و متنوع است. کارآمدترین راه برای رسیدن به این هدف، رژیم غذایی مناسب در دوران بارداری می باشد.

بررسی ها نشان می دهد، ۱۰۰۰ روز اول زندگی نوزاد، یک دوره حیاتی در زندگی او به شمار می آید. این دوره، زمانی است که اساس سلامت کوتاه مدت و بلند مدت نوزاد پایه ریزی می شود. در این فاصله زمانی، میکروبیوتای روده نقش اساسی و کلیدی بر سلامت بدن نوزاد ایفا می کند.

 نوع رژیم غذایی زمان بارداری و تاثیر آن بر محیط میکروبی نوزاد

مادران در دوران بارداری، هنگام زایمان و شیردهی، میکروبیوتای روده خود را به نوزادشان منتقل می کنند. این میکروب ها شروع به کلونیزاسیون در روده نوزاد می کنند. این امر به تنوع بیشتر میکروبیوم روده در آینده ی آنان کمک می کند. چنانچه کلونیزاسیون اولیه مختل شود، خطر ابتلا به طیف وسیعی از بیماری ها از جمله چاقی، آلرژی و بیماری های قلبی عروقی در آینده افزایش می یابد.

در این مطالعه محققان، ۸۶ مادر و نوزاد را در دو گروه تقسیم بندی کردند. اطلاعات در دوران بارداری جمع آوری و نوزادان در یک دوره ۱۸ ماهه زیر نظر گرفته شدند. دانشمندان با استفاده از توالی یابی نمونه های مدفوع مادران و نوزادان ، میکروب های مفید مختلفی را بدست آوردند. گروه اول شامل مادرانی بود که رژیم غذایی آن ها بر اساس مقدار زیادی فیبر، اسیدهای چرب امگا ۳ و پلی فنول بود. گروه دوم شامل مادرانی با میزان قابل توجهی کربوهیدرات، اسیدهای چرب اشباع و پروتئین حیوانی بودند.

سلامت اولیه نوزاد و ارتباط آن با تغذیه مادر

نتایج نشان داد در زنانی که رژیم غذایی سرشار از فیبر و سایر مواد مغذی داشتند، میزان باکتری رومینوکوکوس ( نوعی باکتری تولید کننده بوتیرات ) بیشتر بود. بوتیرات یک مارکر زیستی برای سلامت روده است و خواص ضد التهابی دارد. از سوی دیگر، زنانی که رژیم غذایی آنها عمدتاً از کربوهیدرات ها، اسیدهای چرب اشباع و پروتئین های حیوانی تشکیل شده بود، مقدار بیشتری از باکتری پروتلا ( باکتری مرتبط با افزایش خطر دوران بارداری ) داشتند. علاوه بر این، نوزادان گروه دوم در ۱۸ ماه اول بیشتر در معرض اضافه وزن قرار داشتند.

ماریا کارمن کلادو، پژوهشگر انستیتوی کشاورزی و شیمی مواد غذایی (IATA) شورای تحقیقات ملی اسپانیا(CSIC)، توضیح می دهد: ما نوزادان را در گروه های مختلف از نظر شاخص توده بدنی (BMI) طبق گایدلاین های سازمان جهانی بهداشت (WHO) به مدت ۱۸ ماه زیر نظر داشتیم. تفاوت هایی را بین دو گروه مشاهده کردیم که نشان می دهد رژیم غذایی مادر می تواند روی میکروبیوم روده نوزاد تأثیر گذار باشد. او معتقد است این موضوع، هم بر سلامت اولیه ی زندگی نوزاد و هم سلامت او در بزرگسالی تأثیر دارد. میزان فیبر، پروتئین های گیاهی و اسیدهای امگا ۳ (در رژیم غذایی مادر) تأثیر قابل توجهی بر نوع میکروبیوم نوزاد و بدنبال آن رشد و سلامت کودک در ماه های اول زندگی دارند.

مترجم: سیده فاطمه سادات مدنی

ویراستار: پریسا هاشمی، مرضیه رحیم خراسانی

منابع

García-Mantrana I., Selma-Royo M., Gonzalez S., et al. Distinct maternal microbiota clusters are associated with diet during pregnancy: Impact on neonatal microbiota and infant growth during the first 18 months of life. Gut Microbes. DOI: https://doi.org/10.1080/19490976.2020.1730294

پروبیوتیک‌ها نوعی باکتری هستند که برای روده و برای سلامت دستگاه گوارش بسیار مفید هستند، این نوع باکتری ها اغلب در مواد لبنی و میوه های دارای فیبر وجود دارند و مصرف مواد غذایی و لبنی که در آن ها پروبیوتیک‌ وجود دارد باعث می شود میکروب زدایی از دستگاه گوارش صورت پذیرد و سلامت بدن انسان تضمین شود.

شاید افراد زیادی را بشناسید که بدنبال تغذیه نامناسب دچار بیماری های اسهالی و خونریزی های گوارشی شده اند. رژیم های غذایی مختلف می توانند در تعدیل میکروب های مفید روده (میکروبیوتای روده) نقش اساسی ایفا کنند.

مطالعات اخیر ارتباط بین بهم خوردن تعادل میکروبی روده (دیس بیوزیس) و بیماری های غیرواگیر از قبیل بیماری های دستگاه گوارش، چاقی، دیابت، سرطان، بیماری های قلبی عروقی و اختلالات عصبی را نشان داده اند.

به نظر می رسد عوامل متعددی در ترکیب و تنوع میکروب های مفید روده نقش دارند که از جمله مهمترین آنها رژیم غذایی می باشد. تاثیر رژیم غذایی و عادات تغذیه ای بر سلامت میکروبی روده موضوعی انکارناپذیر است. برخی از اجزاء رژیم غذایی که بر ترکیب میکروب های مفید روده  اثرات مطلوبی دارند، در زیر آورده شده اند:

پره بیوتیک ها

پره بیوتیک ها فیبرهای غیر قابل هضمی هستند که غذای میکروب های مفید دستگاه گوارش را تامین کرده و از این طریق اثرات سودمند خود را اعمال می نمایند. از مهمترین پره بیوتیک ها می توان به اینولین که در سیب زمینی ترشی، ریشه کاسنی، تره فرنگی، سیر و پیاز یافت میشود، فروکتوالیگوساکاریدها که در پاره ای از میوه ها وجود دارد و گالاکتوالیگوساکاریدها اشاره کرد. بنابراین تغییر رژیم غذایی و عادات تغذیه ای می تواند بر سلامت روده نقش به سزایی داشته باشد.

پروتئین ها

ترکیب میکروبیوتای روده اثر مستقیمی با نوع پروتئین مصرفی، رژیم غذایی و عادات تغذیه ای دارد. استفاده از پروتئین های حیوانی به ویژه گوشت قرمز و فراوری شده میتوانند منجر به افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی و بیماری های التهابی روده (IBD) شوند و سلامت روده را به خطر اندازند. در مقابل مصرف پروتئین های گیاهی مانند حبوبات و سویا می توانند بر میکروبیوتای روده  تأثیرات مفیدی بگذارند.

ویتامینها و مواد معدنی

میکروب های مفید روده می توانند پاره ای از مواد مغذی از جمله ویتامین های گروه B و K را تولید کنند. از طرف دیگر سایر ریز مغذی های موجود در رژیم غذایی می توانند بر ترکیب میکروبیوتای روده  تأثیر بگذارند. برای مثال ویتامین D با تعدیل میکروب های مفید روده مانند لاکتوباسیلوس  تأثیر مثبتی بر سلامتی دارد.

به نظر می رسد مقادیر مناسب آهن و روی باعث سلامت میکروبیوتای روده می شوند، در حالی که مصرف بیش از حد آن ها می تواند میزان باکتری های بیماری زا مانند کلستریدیوم دیفیسیل در روده  را افزایش دهد.

پلی فنول ها

پلی فنول ها موادی هستند که در هزاران غذای گیاهی مانند میوه ها (انگور، انار، توتها، سیب)، سبزیجات (کلم بروکلی، ذرت، پیاز)، گیاهان دارویی (زردچوبه و دارچین)، کاکائو ( شکلات تلخ) و نوشیدنیهایی مثل چای و قهوه یافت می شوند. ثابت شده است که ترکیبات پلی فنولی باعث افزایش باکتری های مفید روده می شوند. همچنین برخی از پلی فنول ها  خاصیت پره بیوتیکی دارند. به منظور حداکثر استفاده از انواع پلی فنول ها توصیه میشود اصل تنوع غذایی در رژیم روزانه و تغییر بهینه عادات تغذیه ای حفظ شود.

اسیدهای چرب ضروری

اسیدهای چرب ضروری شامل امگا ۳ و امگا ۹ هستند و برای سلامتی بدن بسیار مهم میباشند. امگا ۳ در ماهی های چرب یافت می شود و تعداد باکتری های مفید تولید کننده ی ترکیبات ضد التهابی و بوتیرات را افزایش می دهد.

امگا ۹ مانند اسید اولئیک موجود در روغن زیتون خالص، از اجزای اصلی رژیم غذایی مدیترانه ای هستند. مطالعات اخیر حاکی از آن است که غذاهای غنی از امگا ۹ تاثیری بر تنوع و تعداد میکروب های مفید گوارشی ندارند. لیکن اثرات مفید خود را می توانند به طرق دیگر اعمال کنند. بنابراین تاثیر رژیم غذایی و عادات تغذیه ای بر سلامت میکروبی روده بسیار حائز اهمیت می باشد.

مترجم: عاطفه بامری نژاد

ویراستار: لاله هویدا، نازیلا کسائیان

منبع

Rinninella E. et al. Food components and dietary habits: Keys for a healthy gut microbiota composition. Nutrients; 2019: 11, 2393; doi:10.3390/nu11102393