شاید افراد زیادی را بشناسید که بدنبال تغذیه نامناسب دچار بیماری های اسهالی و خونریزی های گوارشی شده اند. رژیم های غذایی مختلف می توانند در تعدیل میکروب های مفید روده (میکروبیوتای روده) نقش اساسی ایفا کنند.
مطالعات اخیر ارتباط بین بهم خوردن تعادل میکروبی روده (دیس بیوزیس) و بیماری های غیرواگیر از قبیل بیماری های دستگاه گوارش، چاقی، دیابت، سرطان، بیماری های قلبی عروقی و اختلالات عصبی را نشان داده اند.
به نظر می رسد عوامل متعددی در ترکیب و تنوع میکروب های مفید روده نقش دارند که از جمله مهمترین آنها رژیم غذایی می باشد. تاثیر رژیم غذایی و عادات تغذیه ای بر سلامت میکروبی روده موضوعی انکارناپذیر است. برخی از اجزاء رژیم غذایی که بر ترکیب میکروب های مفید روده اثرات مطلوبی دارند، در زیر آورده شده اند:
پره بیوتیک ها
پره بیوتیک ها فیبرهای غیر قابل هضمی هستند که غذای میکروب های مفید دستگاه گوارش را تامین کرده و از این طریق اثرات سودمند خود را اعمال می نمایند. از مهمترین پره بیوتیک ها می توان به اینولین که در سیب زمینی ترشی، ریشه کاسنی، تره فرنگی، سیر و پیاز یافت میشود، فروکتوالیگوساکاریدها که در پاره ای از میوه ها وجود دارد و گالاکتوالیگوساکاریدها اشاره کرد. بنابراین تغییر رژیم غذایی و عادات تغذیه ای می تواند بر سلامت روده نقش به سزایی داشته باشد.
پروتئین ها
ترکیب میکروبیوتای روده اثر مستقیمی با نوع پروتئین مصرفی، رژیم غذایی و عادات تغذیه ای دارد. استفاده از پروتئین های حیوانی به ویژه گوشت قرمز و فراوری شده میتوانند منجر به افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی و بیماری های التهابی روده (IBD) شوند و سلامت روده را به خطر اندازند. در مقابل مصرف پروتئین های گیاهی مانند حبوبات و سویا می توانند بر میکروبیوتای روده تأثیرات مفیدی بگذارند.
ویتامینها و مواد معدنی
میکروب های مفید روده می توانند پاره ای از مواد مغذی از جمله ویتامین های گروه B و K را تولید کنند. از طرف دیگر سایر ریز مغذی های موجود در رژیم غذایی می توانند بر ترکیب میکروبیوتای روده تأثیر بگذارند. برای مثال ویتامین D با تعدیل میکروب های مفید روده مانند لاکتوباسیلوس تأثیر مثبتی بر سلامتی دارد.
به نظر می رسد مقادیر مناسب آهن و روی باعث سلامت میکروبیوتای روده می شوند، در حالی که مصرف بیش از حد آن ها می تواند میزان باکتری های بیماری زا مانند کلستریدیوم دیفیسیل در روده را افزایش دهد.
پلی فنول ها
پلی فنول ها موادی هستند که در هزاران غذای گیاهی مانند میوه ها (انگور، انار، توتها، سیب)، سبزیجات (کلم بروکلی، ذرت، پیاز)، گیاهان دارویی (زردچوبه و دارچین)، کاکائو ( شکلات تلخ) و نوشیدنیهایی مثل چای و قهوه یافت می شوند. ثابت شده است که ترکیبات پلی فنولی باعث افزایش باکتری های مفید روده می شوند. همچنین برخی از پلی فنول ها خاصیت پره بیوتیکی دارند. به منظور حداکثر استفاده از انواع پلی فنول ها توصیه میشود اصل تنوع غذایی در رژیم روزانه و تغییر بهینه عادات تغذیه ای حفظ شود.
اسیدهای چرب ضروری
اسیدهای چرب ضروری شامل امگا ۳ و امگا ۹ هستند و برای سلامتی بدن بسیار مهم میباشند. امگا ۳ در ماهی های چرب یافت می شود و تعداد باکتری های مفید تولید کننده ی ترکیبات ضد التهابی و بوتیرات را افزایش می دهد.
امگا ۹ مانند اسید اولئیک موجود در روغن زیتون خالص، از اجزای اصلی رژیم غذایی مدیترانه ای هستند. مطالعات اخیر حاکی از آن است که غذاهای غنی از امگا ۹ تاثیری بر تنوع و تعداد میکروب های مفید گوارشی ندارند. لیکن اثرات مفید خود را می توانند به طرق دیگر اعمال کنند. بنابراین تاثیر رژیم غذایی و عادات تغذیه ای بر سلامت میکروبی روده بسیار حائز اهمیت می باشد.
مترجم: عاطفه بامری نژاد
ویراستار: لاله هویدا، نازیلا کسائیان
منبع
Rinninella E. et al. Food components and dietary habits: Keys for a healthy gut microbiota composition. Nutrients; 2019: 11, 2393; doi:10.3390/nu11102393
