امروزه نقش تغذیه و مواد غذایی مفید در عملکرد دفاعی سیستم ایمنی در بیماری کووید ۱۹ بسیار حائز اهمیت است. تقویت سیستم ایمنی نه تنها در دوران همه گیری، بلکه در هر مرحله ای از زندگی ضروری می باشد.
اهمیت سیستم ایمنی سالم
عملکرد اصلی سیستم ایمنی، محافظت از بدن در برابر باکتری ها و ویروس های مضر است. از طرف دیگر، سلول های ایمنی باید بتوانند مواد غذایی مصرف شده، میکروب های مفید روده و سلول های بدن را که برای بقا به آن ها نیازمندیم، از عوامل بیگانه تمایز داده و با آن ها سازگار باشد.
سیستم ایمنی بدن را می توان مشابه چتری تصور کرد که از ما در برابر حملات عوامل بیماری زا، سموم و سایر خطرات محافظت می کند. نکته قابل توجه این است که سیستم ایمنی بدن همراه با میکروبیوتای روده (محیط میکروبی روده) از همان اوایل زندگی شکل می گیرند. همچنین میکروبیوتا سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با عفونت ها و برخی بیماری ها آماده می کند.
تغذیه ی مناسب برای سلامت و ارتقاء سیستم ایمنی و حفظ تعادل محیط میکروبی روده بسیار حائز اهمیت است. تغذیه نامناسب (سوء تغذیه) و پرخوری (استفاده مفرط از غذاهای حاوی قند، چربی و نمک زیاد) می توانند سیستم ایمنی بدن را به خطر انداخته و آن را مستعد ابتلا به عفونت های مختلف نماید. از دیگر عوامل که باعث عدم تعادل سیستم ایمنی می شوند می توان به افزایش سن، استرس، کم خوابی و بیماری های مزمن اشاره کرد.
مواد مغذی کافی ، تضمین کننده سیستم ایمنی سالم
رژیم غذایی مناسب، مواد مغذی و انرژی مورد نیاز برای حفظ سلامتی و عملکرد مناسب سلول های ایمنی بدن را تأمین می کند. درعفونت های ویروسی مانند کووید-۱۹، سلول های سیستم ایمنی به انرژی بیشتری نیازمند هستند، اما به نظر نمی رسد که غذا یا مواد مغذی خاص بتواند به تنهایی ایمنی کافی را ایجاد نماید.
” به یاد داشته باشید که مصرف بیشترمواد غذایی، لزوما به معنای بهتر بودن نیست. کلید اصلی دریافت مواد مغذی، استفاده از مقادیر مناسب تمامی مواد مغذی و جلوگیری از کمبود آن ها است، به ویژه افراد در معرض خطر مانند افراد مسن یا مبتلا به بیماری های مزمن، که این افراد ممکن است رژیم غذایی محدودتری به دلایل پزشکی یا اجتماعی داشته باشند.”
مواد مغذی مورد نیاز برای عملکرد بهینه سیستم ایمنی انسان عبارتند از:
پروتئین ها: سلول های ایمنی و آنتی بادی هایی که با عوامل بیماری زا مبارزه می کنند از پروتئین ها ساخته شده اند.
اسیدهای چرب ضروری: تعادل مناسب بین اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ برای عملکرد صحیح سلول های ایمنی و جلوگیری از فرایندهای التهابی بسیار مهم است.
ویتامین ها و مواد معدنی مانند ویتامین های , B12, B6 فولات، ویتامین C و D ، روی، مس، آهن و سلنیوم.
این عناصر در انواع غذاهای گیاهی و حیوانی یافت می شوند. همچنین جهت حفظ میکروبیوتای روده به منظور عملکرد مناسب سیستم ایمنی، باکتری های مفید پروبیوتیکی موجود در غذاهای تخمیر شده و فیبرهای پری بیوتیک موجود در پیاز، سیر، موز و گوجه فرنگی که سوخت مورد نیاز میکروبیوتای روده را فراهم می کنند، ضروری می باشند.
پروبیوتیک و پری بیوتیک ها می توانند به صورت جداگانه یا درهمکاری با پروتئین ها، اسیدهای چرب ضروری، ویتامین ها و مواد معدنی از ورود عوامل بیماری زا به روده جلوگیری کرده و منجر به بهبود سلامت میکروبیوتای روده و ارتقاء سیستم ایمنی شوند.
چنانچه نتوانید نیاز روزانه خود به سبزیجات تازه را تامین نمائید، مواد مغذی و کلیدی موجود در میوه و سبزیجات تازه را می توان از طریق غذاهای کنسروی یا فریز شده دریافت کرد.
مترجم: سیده فاطمه سادات مدنی
ویراستار: پریسا هاشمی، مرضیه رحیم خراسانی
منابع
Chandra RK. Nutrition and the immune system: an introduction. Am J Clin Nutr. 1997; 66(2):460S-3S. doi: ۱۰.۱۰۹۳/ajcn/66.2.460S.
Calder PC. Feeding the immune system. Proc Nutr Soc. 2013; 72:299-309. doi: ۱۰.۱۰۱۷/S0029665113001286.
Childs CE, Calder PC, Miles EA. Diet and immune function. Nutrients. 2019; 11:1933. doi: ۱۰.۳۳۹۰/nu11081933.
Calder PC, Carr AC, Gombart AF, Eggersdorfer M. Optimal nutritional status for a well-functioning immune system is an important factor to protect against viral infections. Nutrients. 2020; 12:1181. doi: ۱۰.۳۳۹۰/nu12041181.
Derbyshire E, Delange J. COVID-19: is there a role for immunonutrition, particularly in the over 65s? BMJ Nutrition, Prevention & Health. 2020. doi: ۱۰.۱۱۳۶/bmjnph-2020-000071.
